- Press
-
by OPTIN
Drugs Het groothertogdom wordt progressiever. Onder invloed van jonge hoogopgeleiden moet cannabis er straks legaal zijn.
‘Police! Police!’ Nog voor duidelijk is waar het geluid vandaan komt, rent een man de trappen op en de hoek om, de capuchon van zijn hoodie over zijn hoofd getrokken, terwijl hij iets wegstopt in zijn jas. Het is woensdagavond, 7 uur, op de brug boven het CS van Luxemburg Stad. Even verderop, voor groezelige bars, staan aangeschoten bezoekers sigaretjes te roken. In de buurt staan de dealers, opgesteld langs de straat. ‘Bonsoir, ça va?’, klinkt het om de paar meter tegen alle voorbijgangers.
De Luxemburgse stationsbuurt is berucht om zijn drugsdealers en gebruikers. Cannabis, heroïne, cocaïne – het wordt hier allemaal verhandeld, vaak door dezelfde mensen. De regering wil daar, in elk geval deels, een einde aan maken: door cannabis uit de illegaliteit te halen. Luxemburg zou het eerste land in Europa zijn dat dit doet. Maar een paar maanden nadat het land dat aankondigde, blijkt de regering nog behoorlijk te worstelen met de praktische uitvoering.
De tijd was rijp voor legalisering, zegt Alain Origer, nationaal coördinator Drugs bij het ministerie van Gezondheid, in zijn volgepakte kantoor in de Luxemburgse hoofdstad. Vorig jaar werd het gebruik van medicinale cannabis gelegaliseerd. Toen bleek uit een peiling al dat 56 procent van de Luxemburgers voorstander was van totale legalisering van de drug. „Het imago van cannabis is, zeker nu het op steeds meer plekken medisch gebruikt wordt, veranderd. Mensen vragen zich af waarom zo’n drug dezelfde status heeft als bijvoorbeeld heroïne.”
Cannabis uit Nederland
Vroeger haalden veel Luxemburgers hun cannabis nog uit Nederland, vertelt Origer van het ministerie. Een jaar of tien geleden begon de zwarte markt in Luxemburg zelf te groeien, met dealers die alle soorten drugs verkopen. „Dat is gevaarlijk. Mensen die cannabis zo kopen, lopen een groter risico met andere drugs in aanraking te komen”, zegt Origer. „De kwaliteit van de drugs wordt nergens gecontroleerd. Soms zit er 35 procent THC [de actieve stof in cannabis] in. Mensen kunnen dan in een zware psychose raken. Nu moeten we waarschuwen én bestraffen. Straks kunnen we ons richten op veiligheid en voorlichting.”
De veranderde visie op het drugsbeleid past bij de snelle verandering van de samenleving, vertelt politiek journalist Yannick Lambert van de Luxembourg Times. Sinds WOII werd het land, op een korte periode na, geregeerd door christen-democraten. Dat veranderde in 2013. Jean-Claude Juncker, de huidige voorzitter van de Europese Commissie, moest na 19 jaar premierschap aftreden vanwege een schandaal over controle van de inlichtingendiensten.
Uit een peiling bleek al dat 56 procent vóór totale legalisering van de drug is
Na de verkiezingen kwam de liberaal Xavier Bettel aan de macht, die ging regeren met de sociaal-democraten en de Groenen. De nieuwe regering schafte onder meer het bankgeheim af en legaliseerde het homohuwelijk – premier Bettel trouwde zelf nadien met zijn vriend.
Journalist Lambert denkt dat die modernisering veel te maken heeft met de instroom van nieuwe Luxemburgers. „Ons land is altijd op zoek naar manieren om bedrijven aan te trekken”, vertelt Lambert. Eerst waren dat de banken, nu ook techbedrijven, en de laatste jaren investeert Luxemburg veel in space mining, het halen van materialen uit asteroïden en kleine planeten.
Daardoor hebben zich veel jonge, hoogopgeleide Europeanen in het 600.000 inwoners tellende land gevestigd. De helft van de bevolking is van buitenlandse komaf, de gemiddelde leeftijd is met 39 jaar relatief laag. „In de generatie van mijn ouders was homoseksualiteit nog taboe, nu is dat voorbij. Je zou van een progressieve golf kunnen spreken.”
Niet ver van de bars in de stationswijk ligt de Cannathèque, geopend in september 2018. Hier wordt cannabis verkocht zonder de roesopwekkende stof THC. De koekjes, thee, olie, verzorgingsproducten en rookwaar in deze hel verlichte winkel zijn gemaakt op basis van het legale ‘cannabidiol’ (CBD), waar je „ontspannen maar niet stoned” van wordt, vertelt eigenaar Christophe Tamai. In Luxemburg, maar ook andere Europese landen, duiken steeds meer van dit soort legale cannabiswinkels op.
Zijn winkel zou, als het aan hem ligt, een voorbeeld kunnen zijn voor het toekomstig beleid, als alle cannabis legaal verkocht kan worden. „Mensen die vroeger op straat of in een café in onveilige, illegale omstandigheden hun cannabis kochten, komen nu hierheen”, vertelt Tamai. „Wij geven zekerheid en voorlichting. Als cannabis straks gelegaliseerd wordt, kan dat alleen maar beter worden.”
Toch is het niet zo simpel, weet Michel Ledoux van het Centre de Prévention des Toxicomanies (CePT), het centrum ter voorkoming van verslavingen. „In staten in de VS waar ze drugs hebben gelegaliseerd, richten veel bedrijven zich vooral op geld verdienen”, vertelt hij. „Met space cake en petjes is cannabis daar echt in de markt gezet. Daardoor neemt de consumptie toe.”
Ledoux ziet meer in de aanpak van Canada: „Dat land richt zich op preventie. Volwassenen kunnen er in een beschermde omgeving een gecontroleerd product kopen, waarover ze ook geïnformeerd worden. Geld dat verdiend wordt stroomt deels terug naar preventie.” Zo wordt een deel van de inkomsten gebruikt om jongeren te informeren over de risico’s van drugsgebruik.
Concurrentie met zwarte markt
Welk model Luxemburg gaat volgen, is nog onduidelijk. „Of het een coffeeshop wordt, een soort apotheek of zoiets als een CBD-shop, weten we nog niet”, zegt Alain Origer van het ministerie. „En we moeten nadenken over prijzen. Die moeten niet te hoog zijn, om concurrentie met de zwarte markt te voorkomen. Maar ook niet te laag, omdat je anders drugsgebruik kunt aanmoedigen.”
Er zijn ook juridische bezwaren. Luxemburg heeft, anders dan Canada, te maken met meerdere grenzen. „In Frankrijk is het beleid repressiever”, zegt Origer. „Daar moeten we dus mee overleggen. En dan is er nog Europese en internationale regelgeving om rekening mee te houden.”
Zeker is dat alleen mensen die in Luxemburg wonen en ouder zijn dan 18 jaar straks cannabis kunnen kopen. Luxemburg wil geen cannabis importeren en er moet dus een productieketen worden opgezet. Dat zal nog wel wat tijd kosten. Origer zucht. „Het lijkt wel of we met steeds meer dingen rekening moeten houden. Hopelijk lukt het voor het einde van deze regeringstermijn in 2023.”
